De Hartslag van het Stedelijk
De documentaire film ‘De Hartslag van het Stedelijk’ behandelt op kunstzinnige wijze de na-oorlogse geschiedenis van het Stedelijk Museum, aan de hand van vijf kunstwerken uit de museumcollectie.
De film ging in september in het nieuwe Stedelijk Museum in première en werd op 18 september 2012 door de NTR-televisie in Het uur van de Wolf uitgezonden.
De film is online te zien op:
http://www.documentairenet.nl/review/de-hartslag-van-het-stedelijk/
http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1289824
Na een verbouwing, die ruim acht jaar heeft geduurd, opende het hernieuwde Stedelijk Museum in Amsterdam op 22 september 2012 zijn deuren. Deze film werpt aan de vooravond van de feestelijke heropening een scherpe blik op het museum en de collectie. Vijf kenmerkende werken uit verschillende periodes, waaronder De Appelbar van Karel Appel, Ushering in Banality van Jeff Koons en Drei Häuser mit Schlitzen van Martin Kippenberger, vormen de basis voor de documentaire De hartslag van het Stedelijk. Hierin schetst regisseur Roel van Dalen de ontwikkeling van het Stedelijk Museum na 1945, in samenhang met de zes directeuren die daarvoor verantwoordelijk waren.
Elke directeur gaf zijn eigen vorm en inhoud aan het museum, waarbij de opgebouwde collectie en de ontwikkelingen in zowel de kunsten als in de maatschappij leidend waren. Maar minstens zo belangrijk waren de persoonlijke visie en eigen smaak van de directeuren Willem Sandberg, Edy de Wilde, Wim Beeren, Rudi Fuchs, Gijs van Tuyl en Ann Goldstein. Door de tijd heen laten deze heel verschillende persoonlijkheden hun licht schijnen over de stand van de moderne kunst, de tijdgeest, de toegenomen afhankelijkheid van geld, het belang van de museumcollectie en de autonomie van de kunst.
Kunstcritici Jhim Lamoree, Anna Tilroe en Hans den Hartog Jager geven in De hartslag van het Stedelijk hun visie op de historie van het Stedelijk, waarbij heilige huisjes niet geschuwd worden. De documentaire is geheel opgenomen in het nog helemaal lege, net verbouwde museum.
Roel van Dalen: “Het Stedelijk Museum heeft ruim acht jaar geen huis gehad. In september 2012 ging het museum eindelijk weer open. Een goed moment om je af te vragen wat nu precies de essentie is van dit belangrijke museum. Is het een organisme dat reageert op de maatschappij en daarmee de tijdgeest vertegenwoordigt? Een entiteit die door middel van het tentoonstellen van eigentijdse beeldende kunst greep probeert te kijgen op de complexiteit van de wereld en signaleert of misschien zelfs waarschuwt? De transitieperiode van oud naar nieuw is een uitgelezen moment om vast te stellen wat we in Amsterdam een tijdlang hebben gemist en wat er nu weer is terugkomen. Dát heeft deze film geprobeerd te onderzoeken, en wel door middel van het portretteren van vijf kunstwerken. Vijf sleutelstukken uit de rijke museumcollectie, die worden gekoppeld aan de vijf directeuren die het Stedelijk Museum heeft gekend: Willem Sandberg, Edy de Wilde, Wim Beeren, Rudy Fuchs en tot op heden Gijs van Tuyl.
Ieder van deze directeuren heeft namelijk door middel van belangrijke aankopen zijn artistieke stempel willen drukken op de koers van het museum. De paradox hierbij is dat een directeur enerzijds de traditie van het museum moet voortzetten en de identiteit moet bewaken, maar anderzijds ook zijn persoonlijke handtekening wil zetten. Aangezien directeuren elkaar nu eenmaal opvolgen, reageren ze in zekere zin op elkaar. Wellicht voelen ze de noodzaak om een nieuwe richting te bepalen, willen ze zich losmaken van een visie die hun visie niet is. Iedere directeur heeft immers weer een andere blik op de rol van kunst in de wereld waarin zij leven of leefden. Tegelijk is er een identiteit van het museum waar zij te allen tijde rekening mee moeten houden en in stand moeten houden. Hun ultieme aankopen zijn daarmee de ware metaforen voor hetgeen waar het museum in hun ogen voor staat en herbergen in zichzelf de twee hierboven genoemde bewegingen.
Ik koos voor deze film dus vijf kunstwerken uit en ieder van de werken is verbonden aan een directeur. Deze vijf sleutelstukken met ‘eeuwigheidswaarde’ zijn ieder op zich een manifestatie van de hierboven beschreven paradox: ze vertegenwoordigen namelijk zowel het algemene als het eigene, de continuïteit en de individualiteit, het grote én het persoonlijke belang. Daarmee raakt deze film niet alleen de ontwikkeling van de moderne kunstgeschiedenis aan, maar ook de koers en de essentie van het karakter van het meest beroemde museum voor moderne kunst in Nederland, de betekenis van de verschillende directeuren en niet in de laatste plaats de tijdgeest van ruim zes decennia.”
- Colofon: Niet colofon aanwezig